آپراکسی گفتار (AOS)، همچنین به عنوان آپراکسی کلامی یا دیسپراکسی شناخته می شود، یک اختلال گفتاری حرکتی است که بر توانایی برنامه ریزی و هماهنگی حرکات لازم برای گفتار تأثیر می گذارد.

AOS در اثر آسیب به بخش‌هایی از مغز که در تولید گفتار نقش دارند، مانند ناحیه بروکا در نیمکره چپ ایجاد می‌شود.

افراد مبتلا به آپراکسی گفتار ممکن است در تلفظ صحیح کلمات، استفاده از صداها برای تشکیل کلمات و تولید گفتار روان مشکل داشته باشند. آنها همچنین ممکن است در ریتم و زمان گفتار مشکل داشته باشند و ممکن است هنگام تلاش برای صحبت کردن اشتباهات متناقضی داشته باشند.

AOS را می توان از طریق ارزیابی گفتار و زبان تشخیص داد، که ممکن است شامل تست های مختلفی برای ارزیابی تولید گفتار، درک زبان و سایر توانایی های شناختی باشد. درمان AOS معمولاً شامل گفتار درمانی با تمرکز بر بهبود برنامه ریزی حرکتی و هماهنگی برای تولید گفتار است.

مهم است که توجه داشته باشید که آپراکسی گفتار با آفازی متفاوت است، که یک اختلال زبانی است که توانایی درک و تولید زبان را به طور کلی، به جای تولید گفتار، تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم آپراکسی گفتار

علائم آپراکسی گفتار (AOS) می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به طور معمول شامل مشکل در تولید گفتار است، از جمله:

خطاهای متناقض: افراد مبتلا به AOS اغلب هنگام تلاش برای صحبت خطاهای متناقض مرتکب می شوند، به این معنی که ممکن است یک بار کلمه را به درستی تولید کنند، اما بار دیگر با آن مشکل داشته باشند.

مشکل در توالی صدا: آپراکسی گفتار می تواند در برنامه ریزی و هماهنگی حرکات لازم برای تولید صداها در توالی صحیح مشکل ایجاد کند و در نتیجه گفتار مخدوش یا نامفهوم شود.

گفتار آهسته یا پر تلاش: افراد مبتلا به AOS ممکن است آهسته و با تلاش صحبت کنند، زیرا برای برنامه ریزی و اجرای حرکات لازم برای تولید گفتار تلاش می کنند.

مشکل با عروض: AOS می تواند بر ریتم و آهنگ گفتار تأثیر بگذارد و باعث شود گفتار یکنواخت یا روباتیک به نظر برسد.

مشکلات بازیابی کلمات: در برخی موارد، افراد مبتلا به AOS ممکن است در بازیابی کلمات یا عبارات خاص مشکل داشته باشند، حتی اگر بدانند چه می خواهند بگویند.

توجه به این نکته مهم است که این علائم می‌توانند در سایر اختلالات گفتاری یا بیماری‌های عصبی نیز وجود داشته باشند، بنابراین ارزیابی و تشخیص مناسب برای تعیین اینکه آیا AOS علت آن است، ضروری است.

علت آپراکسی گفتار

علت دقیق آپراکسی گفتار (AOS) به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که مربوط به آسیب یا آسیب به بخش هایی از مغز است که تولید گفتار را کنترل می کند. برخی از دلایل احتمالی AOS عبارتند از:

سکته مغزی: سکته مغزی که بر نیمکره چپ مغز که مسئول تولید زبان و گفتار است تأثیر می گذارد، می تواند باعث ایجاد AOS شود.

آسیب مغزی تروماتیک: آسیب مغزی تروماتیک، مانند ضربه مغزی یا سایر آسیب‌های سر، همچنین می‌تواند باعث آسیب به نواحی مغز درگیر در تولید گفتار شود.

تومورهای مغزی: تومور مغزی در مناطقی از مغز که مسئول تولید گفتار هستند نیز می تواند باعث ایجاد AOS شود.

بیماری های نورودژنراتیو: برخی از بیماری های نورودژنراتیو مانند بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و فلج فوق هسته ای پیشرونده می توانند باعث ایجاد AOS شوند.

عوامل ژنتیکی: در برخی موارد، AOS ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی یا اختلالات ارثی باشد.

مهم است که توجه داشته باشید که آپراکسی گفتار می تواند به خودی خود رخ دهد یا ممکن است در کنار سایر اختلالات گفتاری یا زبانی وجود داشته باشد. ارزیابی و تشخیص مناسب توسط آسیب شناس گفتار زبان یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی برای تعیین علت زمینه ای AOS ضروری است.

درمان آپراکسی گفتار

درمان معمولاً شامل گفتار درمانی است که با هدف بهبود هماهنگی و برنامه ریزی حرکات گفتار انجام می شود. برخی از رویکردهای رایج برای درمان AOS عبارتند از:

مفصل درمانی: این شامل تمرین صداهای گفتاری خاص و کار بر روی حرکات زبان، لب و فک برای بهبود تولید گفتار است.

آموزش عروضی: این شامل کار بر روی ریتم و آهنگ گفتار است که می تواند به طبیعی تر شدن و درک ساده تر گفتار کمک کند.

قرار دادن و شکل‌دهی آوایی: این شامل استفاده از نشانه‌های بصری و لمسی برای کمک به فرد است که مفاصل خود (مانند زبان، لب‌ها و فک خود) را در موقعیت صحیح برای تولید صداهای گفتاری قرار دهد.

تمرینات گفتاری: این تمرینات شامل تمرین مکرر کلمات یا عبارات خاص، با تمرکز بر بهبود دقت و ثبات در تولید گفتار است.

ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC): در برخی موارد، استفاده از فناوری کمکی مانند تابلوهای ارتباطی، دستگاه‌های تولید کننده گفتار یا برنامه‌ها می‌تواند به افراد دارای AOS کمک کند تا ارتباط موثرتری برقرار کنند.

رویکردهای درمانی چندوجهی: این رویکردها تکنیک‌ های درمانی مختلف را برای پرداختن به جنبه‌های مختلف AOS مانند بیان، ریتم و درک زبان ترکیب می‌کنند.

رویکرد خاص به درمان به شدت و علت اصلی AOS و همچنین نیازها و اهداف فردی فرد تحت درمان بستگی دارد. 

تمرین منظم و تکرار تمرینات درمانی اغلب برای پیشرفت در بهبود تولید گفتار ضروری است. طول و دفعات جلسات درمانی بسته به شدت AOS و پیشرفت فرد متفاوت خواهد بود.

مقالات مرتبط :

آفازی و روشهای درمان

مشکلات گفتاری بیماری پارکینسون

گفتاردرمانی در جردن